Huisartszaken - Baarmoederhalsafwijkingen / Uitstrijkje
status
QR link

Baarmoederhalsafwijkingen / Uitstrijkje Kennisonderwerp

Achtergrond en beleid bij verschillende uitkomsten hrHPV en PAP

BVO

Risicofactoren cervixcarcinoom

  • verminderde afweer: door het gebruik van geneesmiddelen die de afweer verminderen of door een hiv-infectie
  • roken: roken vermindert de afweer en beschadigt het genetische materiaal van cellen
  • een hoge pariteit en langdurig anticonceptiegebruik: de transformatiezone komt hierdoor meer aan de buitenkant van de baarmoedermond te liggen
  • herhaaldelijke besmetting met hrHPV en besmetting met meerdere typen hrHPV; condoomgebruik beschermt om deze reden tegen de progressie van een voorstadium van baarmoederhalskanker naar baarmoederhalskanker

Getrapte test

  • hrHPV + uitstrijk
  • Vrijwel alle vrouwen >30 jaar met negatieve hrHPV hebben geen CIN3 of baarmoederhalskanker (NPV 99%)
  • Vrijwel alle vrouwen met (voorstadia van) cervixcarcinoom hebben een positieve hrHPV (hoge sensitiviteit)
    • Bij slechts weinig vrouwen met hrHPV is voorstadium van cervixcarcinoom daadwerkelijk aanwezig (lage specificiteit). Om zekerheid zo min mogelijk onterechte verwijzingen, na hrHPV cytologische beoordeling. Ook bij lichte afwijkingen wordt patiënte verwezen naar gynaeocloog.

Natuurlijk beloop van HrHPV-infectie

Wanneer verwijzen voor verder onderzoek?

  • HPV16/18 + PAP2 en hoger
  • HPVother + PAP3a2 en hoger

Verwijzing naar gynaecoloog: colposcopie

Vrouwen die verwezen zijn naar de gynaecoloog na een positieve uitslag op de hrHPV-test en bij de aanwezigheid van afwijkende cellen in het uitstrijkje, krijgen een colposcopisch onderzoek. Een colposcopie bestaat uit een speculumonderzoek waarbij met een colposcoop (soort microscoop) wordt gekeken naar de transformatiezone van de baarmoedermond. Er volgt een biopt (onverdoofd, dit kan even pijn doen), lisexcisie of exconisatie.

hrHPV-positief en Uitslag betekent Vervolgbeleid
Pap. 0 Het uitstrijkje is niet te beoordelen, bijvoorbeeld door het ontbreken van endocervicale cellen, ontsteking of bloedbijmenging Herhalingsuitstrijkje na 6 weken
Pap. 1 Er is een normaal celbeeld te zien Controle-uitstrijkje na 6 maanden. Controle-uitstrijkje: Pap. 1 Volgende uitnodiging bevolkingsonderzoek na 5 jaar
Pap. 2-3a1 Er zijn kleine tot geringe celafwijkingen gezien Verwijzing gynaecoloog
Pap. ≥ 3a2 Er zijn tekenen van ernstige celafwijkingen te zien of er is een carcinoma in situ Verwijzing gynaecoloog met actieve benadering door de huisarts
Uitkomsten - uitleg econsult
  • De uitslag van het uitstrijkje van de patiënt is HrHPV negatief. Dat is de meest gunstige uitslag die je kunt hebben, wat betekent dat verder onderzoek niet nodig is. De volgende controle kan over vijf jaar plaatsvinden via het bevolkingsonderzoek.
  • PAP 1, dus uitstrijkje is goed. Ook werd er geen HPV aangetroffen. Met andere woorden: het ziet er helemaal goed uit, volgende controle kan gewoon weer over 5 jaar via het bevolkingsonderzoek
  • PAP 1, dus uitstrijkje is goed, geen afwijkende cellen. Wel wordt er HPV aangetroffen, wat bij langdurige aanwezigheid uiteindelijk toch tot afwijkende cellen kan leiden. Bij het grootste deel van de vrouwen ruimt het afweersysteem dit zelf op. Dit controleren we over een jaar, maakt u hiervoor tzt een afspraak. Indien u rookt: roken vermindert de afweer, stoppen is geadviseerd

HPV

  • Voorkomen ca 80-90% lifetime. Bij ca 10-20% wordt het niet binnen 2 jaar opgeruimd.
  • Cervix, mond/keel (tong, tonsillen, pharynx), penis, anus, vagina, vulva
  • RVP[1][2](tegen HPV-16+18): sinds 2010 voor 12-jarige meisjes. Sinds 2022 vervroegd naar 10 jaar én jongens worden ook uitgenodigd + inhaalcampagne. €135/prik indien buiten RVP, dan is multivalente even duur als bivalente.
  • Mogelijk dat viral load onder de drempelwaarde ligt voor een positieve uitslag. Als het virus dan nog repliceert, kan de test dus alsnog positief zijn het volgende jaar. Wil dus helemaal niet zeggen dat iemand perse ontrouw is geweest in relatie en ook kan virus alsnog gewoon geklaard worden.
    • Geen SOA. HPV is endemisch en bijna iedereen heeft er mee te maken.
  • Niet alle cervixcarcinomen zijn HPV-gerelateerd
gewijzigd 21-3-2025
Bron
https://www.nhg.org/sites/default/files/content/nhg_org/uploads/final_bevolkingsonderzoek_baarmoederhalskanker_2020_0.pdf
Referenties