(Huis)arts en maatschappij Algemeen

Vertrouwen van burgers in huisartsen en andere zorgverleners^[1]

• 2022: 92% (heel) veel vertrouwen in huisartsen
  • Voor specialisten en verpleegkundigen liggen deze percentages op respectievelijk 88% en 86%
• Meer vertrouwen in buitenlandse zorgverleners column neurochirurg

Vertrouwen van beleidsmakers in gezondheidszorg

• Terechte opmerkingen van Jet Bussemaker in artikel in de Volkskrant van Michiel van der Geest:
  
  ‘Je kan niet én zeggen dat je uitgaat van vertrouwen én de garantie willen dat er nooit iets misgaat. We zullen bereid moeten zijn meer risico te lopen. Die achterliggende discussie moeten we wel voeren. Alle initiatieven en ministers die uitgingen van een technische fix als panacee voor alle problemen bij administratieve lasten hebben niet voor niets hun tanden stukgebeten op dit dossier.’
  
  'Wil je echt de helft aan administratieve lasten, dan zul je zorgverleners meer moeten vertrouwen, niet elke handeling van minuut tot minuut willen vastleggen, niet vijf keer per dag pijnscores meten bij patiënten als verpleegkundigen denken dat één keer ook wel volstaat. En dus ook naar een manier van het betalen van de zorg waarbij zorgverzekeraars niet van elke patiënt, van elk medicijn, van elke keer douchen of nachtzorg willen weten of alles wel 100 procent binnen de vergoedingsregels valt.'
  
  'het inzetten van AI pakt de fundamentele problemen van de zorg helemaal niet aan'
• AI in de zorg: amerikaanse patienten hebben er weinig vertrouwen in link
• Pieter Derks: Minister Agema wil minder minder minder regels in de zorg. En dus gooit ze er eerst nog even meer meer meer onderzoek tegenaan. video

Kosten gezondheidszorg

• Zorgbudget van 6.400 euro per jaar per Nederlandse burger in 2024.^[2]
  
  • Zorgpremie van €200/maand in 2027 niet ondenkbaar
  • 2007: totaal gemiddeld levenslang €87.596^[3]
•  In 2022 stegen deze kosten met ruim 34,8% vergeleken met 2016.^[4]
  • Per hoofd van de bevolking gaat dat om een bedrag van € 7.129 per persoon. 
  • In 2021 werd ruim de helft van het budget voor zogenoemde ‘dure geneesmiddelen’ – 1,5 van 2,6 miljard euro – uitgegeven aan middelen voor kankerbehandeling. In 2012 was dat nog een kwart. 
  • De afgelopen 10 jaar [2013-2023] is de vijfjaarsoverleving voor patiënten met kanker met 8% gestegen, maar de kosten aan dure geneesmiddelen zijn in diezelfde periode vertienvoudigd naar bijna 3 miljard euro per jaar.^[5]
• Laatste levensfase
  
  • Gemiddeld genomen is het laatste levensjaar ongeveer vijftien keer duurder dan andere levensjaren^[6]
  • In dubio abstine, bij twijfel niets doen. Dat is inmiddels helemaal omgedraaid: bij twijfel grijpen we vaak juist in, wat soms meer kwaad dan goed doet.
  • De vraag moet niet zijn of kankerpatiënten al dat geld waard zijn – want dat zijn ze – maar of de middelen zoveel geld waard zijn.^[7]
  • PASKWIL-criteria^[8]

Preventief onderzoek

• Artikel Bernard Leenstra NRC link
• Smartwatch
  • Slaapapneu watch^[10]
  • Atriumfibrilleren link^[11]

Vaste huisarts vs waarnemer

• Virtueel consult met niet-vaste huisarts: 66% vaker verwezen naar SEH dan virtueel consult met eigen huisarts^[12]
  • 5 miljoen inwoners van Ontario, telefonisch of videoconsult
• Langdurige behandelrelatie met huisarts geeft lager risico op sterfte^[13]
  • The answer comes from a landmark registry-study from Norway (Br J Gen Pract 2022) involving almost the entire population of Norway, a staggering 4.5 million individuals. It powerfully quantifies what we often feel intuitively about the value of “continuity“:^[14]
    The Results: What are the Benefits of Long-Term GP-Patient-Relationships?
    
    Patients who knew their GP for over 15 years had significantly better outcomes:
    • 25% lower odds of dying
    • 28% fewer acute hospital admissions
    • 30% less use of out-of-hour services
    
    This effect is even dose-dependent – the longer the relationship, the better (see figure below)! This backs up earlier findings showing lower mortality (19%) and costs (22-33%) when patients choose a GP rather than a specialist as their primary care provider. [Sources in Comment]
    
    The Mechanisms: Why Does Continuity Work?
    • Over time, GPs know their patients well.
    • Over time, GPs put their patients into context.
    • Over time, trust develops.
    • Over time, communication improves.
    

De eerstelijnszorg dreigt vast te lopen, wat kunnen we doen?^[15]

• Verbeter de positie van de mantelzorger met meer geld, tijd en opleiding
• Geef elke jonge huisarts een startkapitaal
• Schaf de gewogen loting en decentrale selectie af voor de studie geneeskunde
• Vereenvoudig de bekostiging van eerstelijnszorg
• Ontwikkel fellowships voor huisartsen
• Verwijder de financiële-schotten tussen alle lijnen van de zorg
• Demotiveer grote commerciële ketens, stimuleer kleinschalig praktijkhouderschap
• Ontwikkel een lang multidisciplinair coschap ‘eerstelijnszorg’
• Laat paramedici, zorgbestuurders, artsen en (wijk)verpleegkundigen samen interactief onderwijs volgen
• Investeer minder in leefstijl, meer in solidariteit, autonomie en zelfbeschikking
• Verbeter de vergoeding voor een avondspreekuur door huisartsen
• Maak de spoedpost uitsluitend voor spoedzorg, laat Ai de triage ondersteunen
• Verbeter de regionale patiënten informatie-overdracht tussen alle zorgverleners
• Maak het zorgverleners inzichtelijk welke kosten zij maken voor elke actie die zij voor een patiënt uitvoeren
• Laat zorgverleners en medische beroepsorganisaties zich veel beter profileren op (sociale) media, in de strijd tegen medische misinformatie

toename van zzp huisartsen is een moderne vorm van staken - Danka Stuivers

Apotheek

"Nadat een patiënt van de dokter komt, zijn wij het laatste loketje, waar we vaak nog worden gezien als doosjesschuivers. Maar ons werk bestaat uit meer dan dat. De dokter rekent erop dat wij de laatste controle doen. Is de dosis geschikt? Gaat dat samen met de andere medicatie die de patiënt al inneemt?" Er moet dus het een en ander worden uitgelegd en soms vinden er ook moeilijke gesprekken plaats als een medicijn niet beschikbaar is. Dat leidt soms tot agressie aan de balie.^[16]

Keuzes maken in de zorg, prioriteren van gemeenschapsgeld

• Interview Bart Meijman Volkskrant
• Artsen in de opleiding wordt geleerd dat ze op aarde zijn om mensen te genézen. Een onzinnig uitgangspunt. Als arts moet je zorgen voor je patiënt, en soms wordt iemand beter, dat is dan een bonus^[17]
• Rechtzaak farmaceut Eli Lilly over medicijn bij borstkanker abemaciclib link

Onzinnige diagnostiek

• Onzinnige CT-scans (op de SEH/in ziekenhuis) link

Aanspreken op eigen verantwoordelijkheid ipv collectieve maatregelen

• ‘Ik geloof niet zo in het aanspreken op individuele verantwoordelijkheid. Als je je als overheid echt zo’n zorgen maakt en de gezondheid van mensen preventief wilt aanpakken, maak dat pakje sigaretten dan 40 euro. Voer een vet- en suikertaks in en maak gezond eten goedkoop. Dán pak je de grootste ziekteverwekkers aan. Dat zet zoden aan de dijk. Vergelijk het met drinkwatervoorziening in de 19de eeuw. Je hebt de keuze om iedereen uit te leggen dat ze echt gezuiverd water moeten drinken of je kunt waterleidingen aanleggen. Dan pak je dat toch generiek aan!'^[18]

Volume zorgt voor verhoging kwaliteit, schaalvergroting

• Prostaatoperaties en complicatie incontinentie^[19]
  • Na eerder soortgelijk onderzoek van Maike Schepens in 2018 besloot de beroepsgroep om behandelcentra te verplichten veel meer operaties uit te voeren. De norm werd van twintig operaties per jaar opgehoogd naar honderd.
  • landelijke percentage van incontinente patiënten na een operatie is sinds 2018 nauwelijks afgenomen. Een kanttekening is dat de patiënten wat ouder zijn dan bij het eerdere onderzoek. Een hogere leeftijd is een belangrijke risicofactor voor incontinentie.
• David Baden:
  • Er is voldoende literatuur waarom verdere schaalvergroting door concentratie, niet de problemen - toenemend drukte, groter personeelstekort en stijgende kosten - die we nu hebben in acute zorg gaan oplossen. link

Doorstromen AIOS naar praktijkhouder

Lovah enquete 2022, AIOS^[20]:

• 87% wil na afstuderen werken als waarnemer
• 83% wil over 10 jaar praktijkhouder zijn

LHV enquete 2019, over AIOS^[21]:

• Willen na afstuderen meestal werken als waarnemer (84%) of hidha (11%)
• Willen over 10 jaar werken als: praktijkhouder (65%) of hidha (18%)

Opleiding

• Per (ziekenhuisspecialisme)AIOS krijgt een ziekenhuis gemiddeld 122 duizend euro per jaar^[22]

Beschikbare plekken en plaatsingen huisartsopleiding

• 2007: 514
• 2010: 620
• 2017: 720/750^[23]
• 2021: 752/820
  • 945 sollicitaties
  • Totaal 813 geplaatst
  • September: 388 geplaatst
• 2022:
  • Maart: 364 geplaatst
  • September: 387/407 geplaatst
• Maart 2024: 332/442 AIOS huisarts aangenomen^[24]

Gezondheidszorg systemen wereldwijd

1. Bismarck Model
   • Private, non-government-run insurance system, financed jointly by employers and employees. Health insurance plans are all not-for-profit, and have to include all citizens. You see this in Germany, Belgium, the Netherlands, Japan, and Switzerland.
2. Beveridge Model
   • Healthcare is provided and financed by the government through tax payments, just like other public services like infrastructure, public libraries, or the police force. Most hospitals and clinics are government-owned, and doctors can be government employees or private practitioners, paid by the government. Great Britain, Spain, and New Zealand all use this model.
3. National Health Insurance (NHI) Model
   • Uses private-sector providers, with payment coming from a government-run insurance program that's funded by citizens through premiums or taxes. Canada is the classic example of the NHI model.
4. Out-of-pocket
   • This is what's available in economically underdeveloped countries, where they aren't able to provide a national healthcare system. Those with money can access healthcare, and those that can't stay sick, or die. Examples include Haiti, Somalia, Liberia, and rural India.

Here's how the US has mashed all of those together:

• For those employed and under 65, we've got a loosely regulated, heavily for-profit, non-universal version of the German Bismarck system.
• For those in the military, veterans, or Native Americans under the NIH, we've basically got the British Beveridge model.
• For people over 65 (Medicare), or those who qualify for Medicaid, we've got two different versions of the Canadian NHI model.
• And for 25 million uninsured Americans, we offer the Somali model of pure cash pay.

Since we haven't been able to provide a single unified model, it makes our healthcare disjointed and costly, and leaves us as the only economically developed country in the world not to provide universal healthcare coverage.

France ^[25]uses a mix between 1, 2 and 3 with the first layer being provided through social security and public hospitals (accounting for close to 65pct beds).

Ontwikkeling huisartsenzorg^[26]

Huisartspraktijken werden grotere organisaties (vanaf de jaren ’90)

• Zorg vanuit tweede naar eerste lijn (en POH’s, fysio etc)
• Betere werk-privebalans / Meer parttime
• Toename richtlijnen, protocollen
• Toename administratieve verantwoordingsverplichting
• Vanaf decennia na jaren ’50 wildgroei aan specialisten
  • Eind 2021 zijn er 25.880 werkzame medisch specialisten, in 2011 waren dat er 19.500. Dat is een stijging van 32,7% in 11 jaar, gemiddeld 3% per jaar. Tov 2019 zijn er in 2022 7,6% meer werkzame specialisten bron CBS/capaciteitsorgaan
  • 90% van de geregistreerde specialisten is werkzaam. Daarvan is 93% werkzaam in de zorg.
  • Zie ook kerncijfers MSZ link
• Huisartsen
  • 1980: 5.523
  • 1990: 6.800
  • 2000: 7.769
  • 2011: 8.884
  • 2019:
  • 2021: 13.492 huisartsen (1.9x zoveel specialisten als huisartsen)
  • Over de periode 2000-2021 bedroeg dit een toename van 56%. Per jaar is de stijging geleidelijk en steeds rond de 2%
• Behoefte aan snellere zorg en meer onderzoek/behandeling - Illusie van maakbaarheid