Lyme / Erythema migrans Ziektebeelden

Beleid tekenbeet

Pak de teek met een pincet (met een smal uiteinde) of tekentang bij de kop (zo dicht mogelijk bij de huid) en trek de teek loodrecht uit de huid.

Profylaxe

• Bij afwezigheid erythema migrans en teek >24 uur in situ:
  • Doxycycline 200 mg eenmalig (volwassenen)^[1]
• < 24 uur geen profylaxe: na vastbijten in huid duurt het enige tijd voordat deze de Borrelia-bacterie kan overdragen: eerst migreert Borrelia vanuit de darm naar de speekselklieren van de teek.
• antibioticumprofylaxe is alleen effectief < 72 uur na verwijderen van de teek
• antibioticumprofylaxe heeft als voordeel dat het de ziekte van Lyme voorkomt, maar als nadeel dat 30% van de patiënten bijwerkingen ondervindt terwijl de kans op de ziekte slechts 2-3% is^[2]

Diagnose

• Stel diagnose ‘erythema migrans’ bij:
  
  • zich centrifugaal uitbreidende, rode tot blauwrode macula of ring > 5 cm met/zonder vesiculae, papulae, schilfering of infiltratie
  • ongeacht of de patiënt een tekenbeet heeft bemerkt
  • de grens van 5 cm is van minder belang voor de diagnose dan de uitbreiding van het erytheem
• Serologisch onderzoek of PCR van een huidbiopt is niet geïndiceerd bij een klinisch vastgesteld erythema migrans
  • geen toegevoegde waarde voor het besluit wel of niet te behandelen.
• Bij tekenbeet zonder verschijnselen van Lyme is serologisch onderzoek evenmin geïndiceerd.
  • Een negatieve uitslag van serologisch onderzoek of PCR sluit de ziekte (in kort-middellang beloop) niet uit, een positieve uitslag is geen zeker kenmerk van een actuele of recente infectie
    
    • Herhaal bij patiënten bij wie gedacht wordt aan vroege gedissemineerde lymeziekte met een ziekteduur van minder dan 6-8 weken en afwezigheid van Borrelia-antistoffen in het bloed, het serologisch onderzoek enkele weken later. 

Behandeling^[3]

• Volwassenen zonder contra-indicaties: Doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 10 dagen
  • Voor overige groepen zie NHG-richtlijn^[4]
• Vroege gedissemineerde ziekte
  • Neuroborreliose
    • Ceftriaxon iv 1dd 2000 mg (14 dagen)
  • Overig
    
    • > 9 jaar: Doxycycline 2dd 100 mg (30 dagen)
    • < 9 jaar: Amoxicilline 50mg/kg/dag in 3 dosis
• Late gedissemineerde ziekte
  • Neuroborreliose
    
    • Ceftriaxon 1dd 2000mg (30 dagen)
  • Overig
    • Doxycycline 2dd 100 mg (30 dagen)

Borrelia Burgdorferi soorten

• Borrelia burgdorferi afzelii → Huidmanifestaties: Erythema migrans (EM), Acrodermatitis Chronica Atroficans (ACA)
• Borrelia burgdorferi garinii → Neuroborreliose
• Borrelia burgdorferi sensu stricto → Artritis
  • Let op: waarschijnlijk enige soort die in Amerika voorkomt itt Europa; belangrijk voor translatie van onderzoek

Bij langetermijnklachten erythema migrans^[5]

• Gewrichtsklachten/moeheid niet specifiek voor Lyme. Anamnese erg belangrijk.
• Eerst serologie Borrelia burgdorferi prikken.
  • Ongeveer één op zeven mensen heeft antilichamen tegen Lyme
    • Positieve serologie te bevestigen met een western blot^[6]
  • IgG: indien negatief (vanaf 10-12 wk), zijn langetermijnklachten zo goed als zeker niet te relateren aan Lyme.
  • IgM (wordt na 4-12 wk pos): vaak vals positief/kruisreactie