status●
Microbiologie - diagnostiek Algemeen
Alle microbiologische diagnostiek op basis van verwekker
| Adenovirus | PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | |
| Antigeendetectie | Feces | 1 dag | type 40/41 | |
| Serologie | Stolbloed | |||
| Amoeben | PCR | Feces | 3-5 dagen | |
| Serologie | Stolbloed | 3 dagen | I.o.m. arts-microbioloog | |
| Anaërobe bacteriën | Kweek | Materiaal in spuit, container of uitstrijk | 2-5 dagen | Z.s.m. naar lab brengen |
| Aspergillus | Zie Schimmels | |||
| Bartonella henselae (kattenkrabziekte) | PCR | Pus of weefsel | 1-2 weken | |
| Serologie | Stolbloed | 3 dagen | IgG / IgM | |
| Blastocystis | PCR |
Feces | Geassocieerd met aspecifieke GI-klachten en allergische huidbeelden. Meestal zelf limiterend. Bij uitsluiting van andere verklaring klachten kan metronidazol 1 dd 1500 mg (kinderen 50 mg/kg/dag in 3doses) gedurende 10 dagen worden overwogen. Cave: zeer veel asymptomatisch dragerschap onder gezonde individuen. Waarde positieve PCR beperkt.[1] | |
| Bofvirus | PCR | Keeluitstrijk, liquor, spoelsel, urine | 1-2 weken | |
| Serologie | Stolbloed | 1-2 dagen | IgG / IgM | |
| Bordetella pertussis (kinkhoest) | PCR | Nasopharynxuitstrijk, keeluitstrijk | 3 dagen | Alleen in catarrale stadium |
| Serologie | Stolbloed | 3 dagen | IgG, eerste ziektedag vermelden | |
| Borrelia burgdorferi | ||||
| - Lyme borreliose | PCR | Liquor, punctaten | 3-5 dagen | |
| Serologie | Stolbloed | 3 dagen | IgG / IgM, serumpaar na 4-6 weken. Confirmatie d.m.v. immunoblot | |
| - Neuroborreliose | Serologie | Liquor + stolbloed | 3 dagen | IgG / IgM, serumpaar na 4-6 weken. Altijd gelijktijdig afnemen |
| Brucella (brucellosis) |
Kweek | Bloed, beenmerg, etc | 4 weken | Voor afname contact opnemen. Wordt opgestuurd naar extern lab |
| Campylobacter | Kweek | Feces | 3-5 dagen | |
| PCR | Feces | 3-5 dagen | ||
| Candida | Zie gisten | |||
| Chlamydophila pneumoniae | PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | |
| Serologie | Stolbloed | 3-5 dagen | IgG | |
| Chlamydia psittaci | PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | |
| Chlamydia trachomatis | PCR | Cervix, conjunctiva, urethra, urine | 3 dagen | Bij conjunctiva uitstrijken transportmedium 7 gebruiken. Indien positief volgt LGV PCR. |
| Serologie | Stolbloed | 1 dag | IgG Alleen zinvol bij fertiliteitsonderzoek |
|
| Cholera | Kweek | Feces | 3-5 dagen | Zinvol bij waterdunne feces ("rijstwater"), direct naar lab brengen I.o.m. arts-microbioloog |
| Clostridium difficile | Toxine detectie | Feces | 1 dag | Bij sterke verdenking zo nodig herhalen |
| Clostridium perfringens (gasgangreen) | Kweek | Pus, weefsel | 7 dagen | Verzenden met aanvraag "gasgangreen" |
| Corynebacterium diphteriae (difterie) | Kweek | Keel, nasopharynx | 7 dagen | In overleg, direct naar lab brengen |
| COVID-19 serologie | Serologie | Stolbloed | 7 dagen | opschaling afhankelijk aanbod |
| Coxiella burnetii (Q-koorts) | Serologie | Stolbloed | 1-2 dagen | IgG / IgM |
| Coxsackievirus | PCR | Feces, keelwat, liquor | 2-5 dagen | Typeringen: 1-2 weken |
| Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | Wordt opgestuurd naar extern lab | |
| Cryptokokken | Kweek | Liquor, bloedkweek | 7 dagen | In overleg Oost-Indische inkt-preparaat |
| Antigeendetectie | Liquor, stolbloed | 3-5 dagen | In overleg | |
| Cryptosporidium | PCR | Feces | 1 dag | |
| Cysten | PCR | Feces | 3-5 dagen | Giardia, Entamoeba histolytica, Cryptosporidium, Diëntamoeba fragilis |
| Cysticercose | Zie Taenia solium | |||
| Cytomegalovirus (CMV) | PCR | EDTA bloed, urine | 7 dagen | In overleg, bij immuungecompromitteerden |
| Serologie | Stolbloed | 1 dag | IgG / IgM | |
| Denguevirus (Type I-IV) | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | IgG / IgM Wordt opgestuurd naar extern lab |
| Diëntamoeba fragilis | PCR | Feces | 3-5 dagen | |
| Difterie | Zie Corynebacterium diphteriae | |||
| Echinococcus granulosus (hondenlintworm) | Microscopie | Cyste inhoud | In overleg | |
| Serologie | Stolbuis | 1-2 weken | Wordt opgestuurd naar extern lab | |
| Echinococcus multilocularis(vossenlintworm) | Microscopie | Cyste inhoud | In overleg | |
| Serologie | Stolbuis | 1-2 weken | Wordt opgestuurd naar extern lab | |
| Echovirus | PCR | Feces, keelwat, liquor | 2-5 dagen | |
| Ectoparasieten | Microscopie | In container | 2 dagen | Luizen, teken, vlooien, mijten, insectenlarven (myiasis) |
| Entamoeba histolytica / dispar | Microscopie | Feces, biopt uit darmulcus | 3 dagen | Intratestinaal; trofozoiëten |
| PCR | Feces | 3-5 dagen | ||
| Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | Wordt opgestuurd naar extern lab | |
| Enterobius vermicularis | Microscopie | Perianale huidafstrijk (plakbandmethode) | 3 dagen | Afname 's-ochtends vóór het wassen |
| Enterohaemorrhagische E. coli (EHEC, O157) | Kweek | Feces | 3-5 dagen | Alle leeftijden |
| Enteropathogene E. coli (EPEC, Coli Bray) | Kweek | Feces | 3-5 dagen | Zuigelingen, kinderen t/m 2 jaar |
| Enterotoxische E. coli | PCR | Feces | 1-2 weken | |
| Enterovirus | PCR | Feces, keelwat, liquor | 2-5 dagen | Typeringen: 1-2 weken |
| Epstein-Barrvirus (EBV) | PCR | Liquor, EDTA | 3-5 dagen | PCR liquor in overleg |
| Serologie | Stolbloed | 1 dage | IgG / IgM en EBNA | |
| Filariasis (Loa, Wuchereria, Brugia) | Microscopie | 10 ml heparine-bloed + dikke druppel, huidbiopt | Afname en onderzoek in overleg met Klinische Chemisch Lab | |
| Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | IgG1 / IgG4 Wordt opgestuurd naar extern lab |
|
| Giardia lamblia | PCR | Feces | 3-5 dagen | |
| Gisten | Kweek + microscopie | Cervix, sputum, urine, pus, bloed, punctaten | 3-5 dagen | Gevoeligheidsbepaling alleen in overleg |
| Gonorroe | Zie Neisseria | |||
| Hantavirus / Puumulavirus | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | IgG / IgM, in overleg. Wordt opgestuurd naar extern lab |
| Helicobacter pylori | Antigeendetectie | Feces → 2 weken na stoppen PPI |
1-2 dagen | Binnen 72 uur na afname op het lab brengen |
| Kweek | Biopt in pylori medium | 7 dagen | Binnen 2 uur na afname op het lab brengen | |
| Serologie | Stolbloed | 3 dagen | IgG (controle therapie) | |
| Hepatitis-A virus (HAV) | Serologie | Stolbloed | 1 dag | IgG / IgM (IgG immuunstatus) |
| Hepatitis-B virus (HBV) | PCR | EDTA bloed | 1-2 weken | Virale load in IU/ml, voor kopieën/ml het getal vermenigvuldigen met 5,8 |
| Serologie | Stolbloed | 1 dag | · HBsAg/Anti-HBc Confirmatietesten bij positieve HBsAg (+ 2dagen) · Anti-HBs (immuunstatus) Wanneer anti-HBs negatief of < 100 IE/ml worden HBs-Ag en anti-HBc bepaald |
|
| Hepatitis-C virus (HCV) | PCR | EDTA bloed | 1-2 weken | Virale load in IU/ml, voor kopieën/ml het getal vermenigvuldigen met 5,1 |
| Serologie | Stolbloed | 1-3 dagen | Ig totaal | |
| Serologie | Stolbloed | 2-5 dagen | Confirmatie d.m.v. immunoblot | |
| Hepatitis-D virus (HDV) | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | Wordt opgestuurd naar extern lab |
| Hepatitis-E virus (HEV) | Serologie | Stolbloed | 1-2 dagen | IgG / IgM |
| Herpes simplexvirus type 1 en 2 | PCR | EDTA bloed, pus, liquor, blaasjesvocht | 2-5 dagen | |
| Serologie | Stolbloed | 1 dag | IgG / IgM | |
| Histoplasma capsulatum | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | IgG antistofbepaling. Wordt opgestuurd naar extern lab |
| HIV1 / HIV2 | PCR | EDTA bloed | 1-2 weken | Virale load in IU/ml, voor kopieën/ml het getal vermenigvuldigen met 1,7 |
| Serologie | Stolbloed | 2-5 dagen | Confirmatie d.m.v. immunoblot | |
| Humaan herpes virus type 6 (HHV6) | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | IgG / IgM, in overleg. wordt opgestuurd naar extern lab |
| Humaan paillomavirus (HPV) | PCR | Uitstrijk | 1-2 weken | Afname en onderzoek in overleg met Klinische Pathologie |
| Influenzavirus | PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | |
| Isospora belli | Microscopie | Verse feces | 1 dag | Gericht aanvragen |
| JC / BK-virus | PCR | Hersenbiopt, liquor | 1-2 weken | In overleg. Wordt opgestuurd naar extern lab |
| Kattenkrabziekte | Zie Bartonella | |||
| Kinkhoest | Zie Bordetella | |||
| Legionella | Antigeendetectie | Urine | 1 dag | Alleen serotype 1 |
| Kweek | BAL, evt. sputum | 7 dagen | Zo snel mogelijk naar het lab | |
| PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | ||
| Serologie | Stolbloed | 1-2 dagen | Serumpaar na 2-6 weken | |
| Leishmania | Microscopie | Beenmerg, punctie uit ulcusrand | In overleg | |
| PCR | Punctie uit ulcusrand | 1-2 weken | In overleg. Wordt opgestuurd naar extern lab | |
| Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | In overleg. Wordt opgestuurd naar extern lab | |
| Leptospira (Ziekte van Weil, melkerskoorts) | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | Antistoffen in overleg. Wordt opgestuurd naar extern lab |
| RIVM[2] A: Plotseling opzettende (doorgaans hevige) hoofdpijn, koorts, spier- en gewrichtspijnen, overgevoeligheid voor licht, misselijkheid en braken, verminderde urineproductie. LO: icterus, conjunctivale vaatinjectie, hepatomegalie, meningeale prikkeling, lymfadenopathie en splenomegalie AO <10 dagen ziekteverschijnselen: directe diagnostiek; RT-PCR serum of urine AO altijd: indirecte diagnostiek; antistoffen in bloed B profylaxe: doxycycline 100mg 2dd 1 wk B behandeling: penicilline G=benzylpenicilline i.v. |
||||
| Listeria (Listeriose) | Kweek | Bloed, pus, cervix, vruchtwater, liquor | 3-5 dagen | Gericht aanvragen |
| Lues | Zie Trepnonema pallidum | |||
| Malaria | Diagnostiek door KCHL | |||
| Mazelenvirus | Serologie | Stolbloed | 1-2 dagen | IgG |
| Mazelenvirus | Serologie | Stolbloed | 1-2 dagen | IgM |
| Microsporidium | Microscopie | Feces | 1 dag | In overleg |
| MRSA (methicilline resistente S. aureus) | Kweek | Neus-, keel-, perineum-, evt. huid- of wonduitstrijk | 3 dagen | Volgens MRSA-protocol |
| PCR | Neus-, keel-, perineum-, evt. huid- of wonduitstrijk | 1 dag | MRSA sneltest. Zie voorwaarden | |
| Mycobacterium tuberculosis / atypische mycobacteriën | Kweek | Bloed (in MB BacT flesje), sputum, bronchusspoelsel, biopt, nuchtere maaginhoud, punctaten | 8 weken | Maaginhoud: na overleg met laboratorium; speciale buffer |
| Microscopie | Sputum, bronchusspoelsel, biopt, nuchtere maaginhoud, punctaten | 1 dag | ||
| PCR | Sputum, bronchusspoelsel, biopt, nuchtere maaginhoud, punctaen |
3-5 dagen | TB complex. Indien het om atypische mycobacteriën gaat dit duidelijk vermelden op het aanvraagformulier |
|
| Quantiferon | Bloed (Lithium heparine buis) |
3-5 dagen | ||
| Mycoplasma genitalium | PCR | Cervix, urethra, anus, keel | 3-5 dagen | |
| Mycoplasma pneumoniae | PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | PCR op een keeluitstrijk of sputummonster de test van keuze, aangevuld met serologisch onderzoek van bij voorkeur gepaarde serummonsters.[3] |
| Serologie | Stolboed | 1-2 dagen | IgG/IgM | |
| Neisseria gonorrhoeae (Gonorroe) |
Kweek | Cervix, conjunctiva urethra, anus, keel |
3 dagen | Afgeven op het laboratorium, niet in koelkast bewaren. Kweek wordt niet standaard ingezet omdat PCR sensitiever en specifieker is. Indien kweek gewenst is, bv bij therapiefalen, dient dit expliciet op het aanvraagformulier te worden vermeld. |
| PCR | Cervix, conjunctiva urethra, anus, keel |
3 dagen | Geen gevoeligheidsbepaling mogelijk | |
| Norovirus | PCR | Feces | 3-5 dagen | |
| Parainfluenzavirus (type 1-4) | PCR | Respiratoir materiaal | 3-5 dagen | |
| Parasitair onderzoek | Zie specifieke verwekker | |||
| Parvorvirus (B19) | Serologie | Stolbloed | 1 dag | IgG / IgM |
| Pneumocystis carinii | Microscopie | Bronchoscopiemateriaal | 2 dagen | In overleg, deel van onderzoek via CBSL door PA |
| PCR | Bronchoscopiemateriaal | 1-2 dagen | I.o.m. arts-microbioloog | |
| Poliovirus | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | Immuunstatus IgG, overige alleen in overleg |
| Rabiesvirus | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | Immuunstatus IgG, overige alleen in overleg |
| Rotavirus | Antigeendetectie | Feces | 1 dag | Latexagglutinatie |
| RS-virus (Respiratoir Syncytieel virus) | Antigeendetectie | Nasopharynxspoelsel | 1 dag | |
| PCR | Nasopharynxspoelsel | 3-5 dagen | ||
| Serologie | Stolbloed | 3-5 dagen | IgG / IgM | |
| Rickettsiae | Serologie | Stolbloed | 3 dagen - 2 weken | IgG / IgM |
| Rubellavirus | Serologie | Stolbloed | 3 dagen | IgG / IgM, voor immuunstatus alleen IgG |
| Salmonella | Kweek | Feces, urine, bloed | 3 dagen | |
| PCR | Feces | 3-5 dagen | ||
| Shigella | Kweek | Feces | 3 dagen | Zo snel mogelijk naar het lab brengen |
| PCR | Feces | 3-5 dagen | ||
| Scabies | Zie Ectoparasieten | |||
| Schimmels | Histoplasma, coccidioides en blastomyces alleen in overleg | |||
| Antigeendetectie | BAL, stolbloed | 3-5 dagen | Galactomannan | |
| Kweek | Sputum, biopten, bronchus-spoeling, huidschilfers, haren, nagels | 2 weken | ||
| Serologie | Stolbloed | 2 weken | Aspergillus serologie; IgG | |
| PCR | Huidschilfers, haren, nagels | 5 dagen | Alleen dermatophyten, indien geen groei in kweek | |
| Schistosoma haematobium | Microscopie | 24 uurs-urine (of urine monster na inspanning) | 2 dagen | Bij negatief resultaat onderzoek herhalen |
| Serologie | Stolbloed | In overleg | ||
| Schistosoma mansoni / japonicum | Microscopie | Verse feces | 1 dag | Zelfde dag naar lab. Bij negatief resultaat onderzoek herhalen. |
| Serologie | Stolbloed | Alleen S. mansoni, in overleg | ||
| Strongyloïdes stercoralis | Microscopie | Verse feces | 1 dag | Zelfde dag naar lab |
| Serologie | Stolbloed | IgG1 / IgG | ||
| Taenia saginata (Runderlintworm) | Microscopie | Feces met proglottiden in potje | 1 dag | |
| Serologie | Stolbloed | IgG | ||
| Taenia solium (Varkenslintworm) (Cystircercose) | Microscopie | Feces met proglottiden in potje | 1 dag | T. solium proglottiden zijn zeer besmettelijk |
| Serologie | Stolbloed | IgG | ||
| Toxocara canis / catis | Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | |
| Toxoplasma gondii | Serologie | Stolbloed | 3-5 dagen | IgG / IgM |
| Treponema pallidum (Lues) | Serologie | Stolbloed | 3-5 dagen | Screening TPPA, indien positief confirmatie en RPR |
| Liquor | 3-5 dagen | Verdenking neurolues bij positieve serologie | ||
| Trichomonas vaginalis | PCR | Secretie van vagina, urine, urethra en prostaatvocht | 3-5 dagen | |
| Tuberculose | Zie Mycobacterium | |||
| Ureaplasma | Diagnostiek in overleg | |||
| Varicella-zostervirus | PCR | Blaasjesvocht, EDTA bloed, liquor, pus | 2-5 dagen | |
| Serologie | Stolbloed | 1 dag | IgG / IgM | |
| Virusonderzoek | Zie specifieke verwekker | |||
| Wormeieren | Microscopie | Feces | 3 dagen | Ascaris, Fasciola, Mijnworm, Hymenolepis, Trichuris |
| Wormen, proglottiden | Microscopie | Feces | 1 dag | Ascaris, Enterobius, Tania |
| Yersinia enterocolitica | Kweek | Feces | 3 dagen | |
| PCR | Feces | 3-5 dagen | ||
| Serologie | Stolbloed | 1-2 weken | ||
Overig
- CA-125 (CA 125) verhoogd in vele aandoeningen[4]
- ovariumcarcinoom
- zwangerschap, menstruatie, benigne gynaecologische aandoeningen incl endometriose, adenomyose, myomen, PID/pelvic inflammatory disease, benigne cysten.
- sarcoidose, ascites etc