Tandheelkunde en mondzorg Kennisonderwerp

Infecties in de mondholte

• Cariës (tandbederf, gaatje)
  • Demineralisatie harde tandweefsels door interactie tussen micro-organismen, speeksel en bestanddelen van voeding
  • Bij tandplak >24 uur, kan demineralisatie optreden
• Pulpitis, Parodontitis apicalis
  • Volgende stadium, bij gaatje tot in dentine/pulpakamer, geeft zeurende pijn bij voedingsmiddelen door zenuwontsteking
• Gingivitis (tandvliesontsteking), parodontitis (ontsteking tandvlees en parodontium/steunweefsel; pocket onder tandvlees dieper dan 3 mm)
  • Periodontitis kan halitose geven, bloedt vaak tijdens het poetsen

Wortelcariës

• Bij stevig poetsen, trekt tandvlees wat terug (recessies). Dat is niet per se erg, maar wortel (geen glazuurbedekking) kan daardoor wat bloot komen te liggen

Droge mond

• Hyposialie (≠ xerostomie, dat is namelijk subjectief)
  • Denk aan Sjögren, zeker bij VG reuma
  • Moeite met spreken, kauwen en slikken; problemen met prothese
  • Schadelijk effect op mondgezondheid (snel voortschrijdende cariës, verhoogd risico parodontitis en candidiasis)
• Medicatiegebruik (anticholinergica)
• Bestraling hoofd-halsgebied
• Advies:
  • Kauwkom/suikervrij snoepje kauwen (zuur, zoet, menthol)
  • Pilocarpine (parasympathicomimeticum)
  • Symptoombestrijding: OTC hydral, (spray overdag), xeros (gel, 's nachts), XyliMelts (tabletje in wangzak, werkt paar uur)

Speekselvloed / hypersalivatie

• Atropine 10mg/ml oogdruppels minim, bij speekselvloed 3x/dag 1 druppel onder de tong^[1]

Kaak-/keelpijn:

• denk aan tandenknarsen
  • overbelasting van kies → ontsteking → pijn
  • oplossing: bitje, trekken

Uitgevallen tand/kies:

• Probeer terug te plaatsen indien mogelijk.
  • Indien niet mogelijk: bewaren liefst in wangzak. Bij inslikkingsgevaar: in melk. Daarna zsm naar tandarts.

Ulcus door prothese

• Door slinken kaak, maar prothese blijft hetzelfde --> inkorten prothese met frees (tandarts/-technicus)

Bij schimmelinfectie

• Daktarin gel
  • Cave antistolling, dan nystatine
• Bij prothese: 's nachts in chloorhexidine
• Rhagade: miconazolzalf. Indien onvoldoende effect, behandel intra-orale candida-infectie

Tanden bleken

• Niet per se schadelijk, mits geen gaatjes
• Wel verstandig om bij tandarts te doen ipv kliniek
• Whitening tandpasta: niet per se schadelijk, doet ook niet veel
• Tandpasta merk maakt niet uit, zolang er maar fluoride in zit
  • fluoride kan cariës remineraliseren, mits het op de juiste plek komt

Preventie

• Kinderen: Leg uit aan ouders: mondzorg tot 18 jaar gratis
• Kwetsbare ouderen of volwassenen met een fysieke of cognitieve beperking: dagelijks gebruik tandpasta met 5.000 ppm fluroide en 3-maandelijks progressioneel aangebrahcte chloorhexidine of natriumfluoride
  • Kan het risico op wortelcariës halveren
• Ouderen: "Bezoekt u nog regelmatig de tandarts?"
• Diabetes
  • 2-3x verhoogde kans parodontitis
  • parodontitis benvloedt glucose-regulatie → positieve terugkoppeling
• Bisfosfonaten (bij osteoporose): advies naar tandarts voor beoordelen mondgezondheid ivm toenemend risico op osteonecrose kaak
• Endocarditisprofylaxe
  • Vroeger: orale bacteriëmie bij bloedige mondheelkundige ingreep
  • Nu: eerder doorgemaakte endocarditis, hartklepprothese, bepaalde aangeboren hartafwijkingen^[2]
    • Amoxicilline 2 gram 30-60 min voor ingreep, evt clindamycine
• Verwijzen: https://www.gerodontologie.nl/leden-die-helpen
• Evt voor POH: https://demondnietvergeten.nl/mondverzorging/
• Bekijken college prof. dr. Bruno Loos voor de Universiteit van Nederland (15 min): https://www.youtube.com/watch?v=8LSof7d2D3Q

Basisch speeksel: meer tandplaque
Zuur speeksel: meer erosie

Gebitselementen

• Melkgebit 20 elementen
• Blijvende gebit inclusief verstandskiezen 32 elementen
  • gelijk verdeeld over de boven- en onderkaak. 
• FDI ‘Two Digit’: 2-1
  • kwadrant + element
  • kwadranten genummerd van 1 tot 4 vanaf rechtsboven tot rechtsonder met de klok mee
  • elementen vanaf centrale snijtand en vanaf de middellijn van 1 tot 8 (de verstandskies)