Nieraandoeningen Ziektebeelden

Nefrotisch syndroom

Ernstige aandoening, zo snel mogelijk behandelen om blijvende nierschade of ernstige complicaties te voorkomen. Diagnose vaak gemist of laat gesteld (doctor’s delay). Zeldzaam: 3 per 100.000 per jaar.
→ Beschadiging van podocyten, waardoor de filtratiebarrière in de glomeruli doorlaatbaar wordt voor grote moleculen, zoals albumine en andere plasma-eiwitten.

Criteria^[1]

• proteïnurie > 3,5 g/24 uur
  • dipstick als screener
  • evt: eiwit-creatinineratio > 300-350 mg/mmol geeft ook sterke aanwijzing voor nefrotisch syndroom
• serumalbumine < 30 g/L
  • dd ernstige leverziekte, malabsorptie, gevorderde maligniteit en auto-immuunziekten
• perifeer oedeem
  • Vaak recent ontstaan, symmetrisch 
    • benen (dd myxoedeem bij hypothyreoidie, veneuze insufficientie) en/of
    • periorbitaal (dd allergische reactie)
    • Let op: meest voorkomend bij huisarts is centraal en statisch, dan dd hartfalen en ernstige glomerulonefritis
  • later uitbreiding, kans op pleuravocht en ascites. Vochtretentie veroorzaakt significante gewichtstoename

bijkomend criterium:

• • ernstige hyperlipidemie (totaal cholesterol > 10 mmol/L)
  • bijkomende klachten: vermoeidheid, kortademigheid of een van de vele complicaties.

Complicaties

• Verhoogde tromboseneiging, cave longembolie

Beleid bij verdenking

• Snelle verwijzing nefroloog voor uitgebreidere diagnostische tests en evt behandeling
• Vaak nierbiopsie nodig

Therapie

• Zoutbeperking, diuretica. bij ondervulling: albumine 20% en furosemide. Bij overvulling: zout- en vochtbeperking

‘Nefritisch syndroom’

• Verzamelnaam voor verschillende vormen glomerulonefritis
• niet alleen de basaalmembraan beschadigd, maar ook endotheel
  • Hierdoor permeabel voor witte en rode bloedcellen
  • Tevens eiwitverlies
• Diagnose: hematurie (colakleurige urine, dd leveraandoeningen, zie ook), hypertensie, gestoorde nierfunctie en een urinesediment met erytrocyten en celcilinders.

Nierfalen

• Prerenaal, renaal of postrenaal
  
  • Differentiatie middels fractionele natriumexcretie
    • Bepaal plasma Na en creatinine, urine Na en creatinine 
    • Formule Espinel: Fractional Excretion of Sodium (FENa), % = 100 × (SCr × UNa ) / (SNa × UCr)
    • FENa <1% prerenaal
    • FENa >1% renaal
    • FENa >4% postrenaal
  • Of calculator link

Sporters

Het verhoogde creatinine is, behalve een verminderde nierfunctie wellicht ook te wijten aan externe factoren zoals bv creatinesuppletie of recente spieractiviteit (hardlopen of krachttraining).^[2]
Een mogelijk alternatief voor creatinine is de bepaling van cystatine C.