Nieraandoeningen Ziektebeelden

Nefrotisch syndroom

Ernstige aandoening, zo snel mogelijk behandelen om blijvende nierschade of ernstige complicaties te voorkomen. Diagnose vaak gemist of laat gesteld (doctor’s delay). Zeldzaam: 3 per 100.000 per jaar.
→ Beschadiging van podocyten, waardoor de filtratiebarrière in de glomeruli doorlaatbaar wordt voor grote moleculen, zoals albumine en andere plasma-eiwitten.

Criteria^[1]

• proteïnurie > 3,5 g/24 uur
  • dipstick als screener
  • evt: eiwit-creatinineratio > 300-350 mg/mmol geeft ook sterke aanwijzing voor nefrotisch syndroom
• serumalbumine < 30 g/L
  • dd ernstige leverziekte, malabsorptie, gevorderde maligniteit en auto-immuunziekten
• perifeer oedeem
  • Vaak recent ontstaan, symmetrisch 
    • benen (dd myxoedeem bij hypothyreoidie, veneuze insufficientie) en/of
    • periorbitaal (dd allergische reactie)
    • Let op: meest voorkomend bij huisarts is centraal en statisch, dan dd hartfalen en ernstige glomerulonefritis
  • later uitbreiding, kans op pleuravocht en ascites. Vochtretentie veroorzaakt significante gewichtstoename

bijkomend criterium:

• • ernstige hyperlipidemie (totaal cholesterol > 10 mmol/L)
  • bijkomende klachten: vermoeidheid, kortademigheid of een van de vele complicaties.

Complicaties

• Verhoogde tromboseneiging, cave longembolie

Beleid bij verdenking

• Snelle verwijzing nefroloog voor uitgebreidere diagnostische tests en evt behandeling
• Vaak nierbiopsie nodig

Therapie

• Zoutbeperking, diuretica. bij ondervulling: albumine 20% en furosemide. Bij overvulling: zout- en vochtbeperking

‘Nefritisch syndroom’

• Verzamelnaam voor verschillende vormen glomerulonefritis
• niet alleen de basaalmembraan beschadigd, maar ook endotheel
  • Hierdoor permeabel voor witte en rode bloedcellen
  • Tevens eiwitverlies
• Diagnose: hematurie (colakleurige urine, dd leveraandoeningen, zie ook), hypertensie, gestoorde nierfunctie en een urinesediment met erytrocyten en celcilinders.

Sporters

Het verhoogde creatinine is, behalve een verminderde nierfunctie wellicht ook te wijten aan externe factoren zoals bv creatinesuppletie of recente spieractiviteit (hardlopen of krachttraining). Williamson L, et al. BMJ Case Rep 2014. doi:10.1136/bcr-2014-204754
Een mogelijk alternatief hiervoor is de bepaling van cystatine C voor de bepaling van de nierfunctie.