Huisartszaken - Huidcremes en zalven
status
QR link

Huidcremes en zalven Medicatie

Verschillende voorschrijfopties bij huidinfecties

Algemeen

  • Lotion: waterig
  • Crème of emulsie
    • Hydrofiel
  • Vet-crème of als zalf (> 80% vet)
    • Houdt vocht het meest vast
    • Bij eczeem: vaselinelanette creme tube 100g. Trekt snel in, bij niet compleet uitgedroogde huid is dit een optie.
      • Bevat wolvet, cave allergie
    • Zalven werken beter dan crèmes of emulsies: er verdampt minder vocht en de opname van steroïden is beter.
    • Bij donkere huid géén vaseline of paraffine → cetomacrogol
  • Zinkoxide 5-10%: droogt uit
    • Zinkzalf geeft witte uitslag. Zinksulfaat in vaseline heeft dit niet (en droogt wel).
  • KY-jelly: lubricans
  • Overzicht ingrediënten indifferente middelen
  • Overzicht alle dermatologische bereidingen
  • VTE = vingertopeenheid = streepje zalf met lengte distale kootje volwassene = ca 0,5 gram zalf

Indifferent

  • Cetomacrogol
    • Maar wel: wolvet, wolalcoholen en parabenen > kan contacteczeem uitlokken
  •  Vaseline/paraffine
    • Heel vet, heel neutraal
  • Eucerin. La Roche
    • La Roche-Posay Lipikar AP+M Balsem/Baume
      • Balsem voor dag
    • La Roche-Posay Lipikar Huile Lavante AP+
      • Douche-olie
  • Calmurid:
    • Ureum 10%, bevordert opname vocht (evt cortico's), melkzuur verweekt schilfering.
    • (zeer) droge ruwe en schilferige huid.

Eczeem

  • Uitleg: figuur
  • Advies: max 5 minuten douchen max 37 graden met weinig zeep en direct daarna insmeren indifferent middel ter ondersteuning barrierefunctie en vasthouden vocht[1]
  • Acute fase starten met klasse 3 of 4[2]
  • Bij het begin van de behandeling of bij behandeling van een exacerbatie kan de arts beslissen tijdelijk 2dd. applicatie te adviseren. Bij toepassing van corticosteroïdcrèmes / zalven van klasse 2 en 3 bij CE voldoet doorgaans een 1dd. applicatie[3] 
    • na initiële behandeling matig-ernstig CE en noodzaak onderhoudsbehandeling
      • continu hydrocortison 2dd
      • pulstherapie 2-4 opeenvolgende dagen 1dd klasse 2 of 3 dermatocorticosteroïd. Zowel volwassenen als kinderen.[4]
    • Bij falen pulstherapie evt om de dag corticosteroid[5]
Schema's 
  • PDF smeerinstructie + afbouwen na ca 2 wk link
    • Afbouwschema standaard 1 (2dd) + 1 + 5 weken link
    • Afbouwschema standaard 2 (1dd) + 5 weken link
    • Afbouwschema versneld 0.5 (2dd) + 0.5 + 4 3, 2 dagen link
    • Afbouwschema 2 weken (1dd), onderhoud link
    • Afbouwschema 1 week (1dd) + 2 weken om de dag + afbouw 2/week link
  • Therapieresistent eczeem Erasmus - Dupilumab 2 spuiten €1000, ca eens per 2-4 weken. Werkt ook goed op astmaklachten

Hyperkeratotische plaques

  • Diprosalic (betamethason 0,05%, salicylzuur 3%, tube 30g of 50g)
    • 1-2×/dag dun aanbrengen en voorzichtig inwrijven, bij verbetering dosering verlagen naar 1×/dag of afbouwen.
Klasse: Corticosteroid: Sterkte: Merknamen:  
I hydrocortisonacetaat 1% HCA crème / smeersel / vaselinecrème / zalf FNA Initieel 2×/dag aanbrengen. Verlaag na enkele dagen tot uiterlijk na 1-2 weken zodra verbetering optreedt de toedieningsfrequentie naar 1×/dag.[7]
II triamcinolonacetonide 0.1% TAC crème / smeersel / vaselinecrème / zalf FNA  
flumethasonpivalaat 0.02% Locacorten crème  
II-III hydrocortison-17-butyraat 0.1% Locoid crème / emulsie / vetcrème / scalplotion  
fluticasonpropionaat 0.05% Cutivate crème, Cortifil crème, fluticason crème Kinderen met uitgebreid ernstig eczeem. Korte halfwaardetijd.
1×/dag aanbrengen. Aan het begin van de behandeling kan men overwegen om kortdurend 2×/dag aan te brengen. Bij verbetering afbouwen naar 1×/dag gedurende 2–4 dagen/week.Korte halfwaardetijd.[8]
fluticasonpropionaat 0.005% Cutivate zalf
III betamethason-17-valeraat 0.1% Betnelan crème / zalf / huidemulsie / scalplotion (vloeistof voor cutaan gebruik)
betamethason valeraat crème / zalf / lotion / scalplotion (oplossing voor cutaan gebruik)
 
mometason 0.1% Elocon crème / zalf / lotion
mometason crème / zalf / lotion
 
desoximetason 0.25% Topicorte emulsie
desoximetasoncrème
 
III-IV betamethason (dipropionaat) 0.05% Diprosone crème / zalf / scalplotion  
IV clobetasol-17-propionaat 0.05% Dermovate crème / zalf / scalplotion (Betnelan)
Clobex shampoo
Clarelux schuim
Eczoria crème
 
betamethasondipropionaat 0.05% Diprolene hydrogel / zalf Zelfde corticosteroïd als Diprosone, maar in een andere (propyleenglycolhoudende) basis
Huidziekten.nl

Schema vingertop als maateenheid[9]
Leeftijd Gelaat en hals Arm en hand Been en voet Romp voorkant Romp achterkant Hele lichaam Per week ... gram per dag smeren
3-12 maanden 1 1 1,5 1 1,5 8,5 30 gram
1-2 jaar 1,5 1,5 2 2 3 13,5 50 gram
3-5 jaar 1,5 2 2 3 3,5 18 65 gram
6-10 jaar 2 2,5 4,5 3,5 5 24,5 85 gram
Volwassen 2,5 4 8 7 7 40 140 gram

PROVOKE
P Plaats
R Rangschikking
       Gegroepeerd (beschrijf), gedissemineerd (gegeneraliseerd huidbeeld), diffuus (aaneengesloten), reticulair, confluerend, folliculair
       Solitair, circumscript, regionaal, segmentaal, gegeneraliseerd, universeel
O Omvang
       Opmeten
V Vorm
       2D en 3D (bolronde koepel, bolrond met indeuking, hemisferische (bol segment), vlak, spits, gesteeld, hobbelig, opgeworpen rand)
O Omtrek
       Lijnscherp (vitiligo), scherp (psoriasis), matig scherp (seborrhoisch eczeem), onscherp (atopisch eczeem)
K Kleur
       Wegdrukbaar (erytheem) vs niet-wegdrukbare (extravasatie erythrocyten = purpura) roodheid
E Efflorescentie
       Veel mogelijkheden, bijv macula, erytheem, purpura, teleangiectasieen (verwijding kleine bloedvaten; wegdrukbaar), papula, urtica, nodulus, nodus, tumor, plaque, vesicula, bulla, pustula, crusta, comedo, lichenificatie, eczema, erosie, excoriatie, vulnus, ulcus, ragade, atrofie. Huidschilfering (poedervormig, kaarsvet, schubben, eeltvormig, craquelé, seborroisch)
PROVOKE lijst mogelijkheden beschrijving
Dermatologische anamnese
  • Ontstaanswijze, duur, plaats
  • Beloop, recidief
  • Invloed van factoren
  • Jeuk
  • Gezinsleden
  • Therapie tot nu toe
  • Betekenis/belasting voor patiënt
  • Oorzaak volgens de patiënt
gewijzigd 28-3-2025
Bron
Bakker IC, Sachs AP, Van der Velden AW. Zalf of crème? De behandeling van eczeem. Huisarts Wet 2019;62:DOI:10.1007/s12445-019-0246-0: https://www.researchgate.net/publication/334834173_Zalf_of_creme_D
Referenties